Hamsa, Khamsa, Chamsa, Fatima ...............

Al op mijn eerste reis door Marokko in 1998 raakte ik gefascineerd door de khamsa hand (spreek uit als “gamsa”) voor velen beter bekend als de hand van Fatima. Onze gids Froukje droeg een prachtig echt zilveren exemplaar dat ze bij één van de vele zilversmeden die Marokko rijk is had gekocht. Een uniek exemplaar dus want daarvan wordt er meestal maar één gemaakt. In Marokko kom je ze werkelijk overal tegen. Uiteraard in de vele souvenirshops waar ze bungelen aan sleutelhangers en goedkope halskettingen maar wie goed zoekt komt zeker ook die prachtige unieke exemplaren tegen zoals Froukje er één had.

Vrijwel alle symbolen in de vorm van een hand symboliseren het geluk. Een open hand staat voor vrede want er is niets in verborgen. De bedoelingen zijn rein. Een open hand is ook het gebaar van bescherming en afweren. Vandaar dat velen de hand als amulet dragen ter bescherming tegen en het afweren van het kwaad. Nog een uitleg van de symbolische betekenis is dat je door het dragen van de hand je het geluk in je hand met je zou kunnen meedragen.

Op latere reizen door landen in Noord-Afrika en het midden oosten kwam ik ze steeds weer tegen in allerlei vormen en maten. Khamsa oftwel “gamsa” zoals je het uitspreekt is het Arabische woord voor vijf. Dat is de meest logische en eenvoudige uitleg waarom de hand een khamsahand wordt genoemd. Het getal vijf zou dan weer staan voor de 5 zuilen van de Islam: de geloofsbelijdenis, het gebed, het geven van aalmoezen, het vasten tijdens de Ramadan en de pelgrimstocht naar Mekka. Zit er in de hand een oog dan is dit het Alziende Oog oftewel het oog van God wat bescherming moet bieden tegen het kwaad. Op mijn eerste reis in door Marokko kwam ik de hand dan ook tegen geschilderd op deuren om zo de bewoners van het huis te beschermen.


Als ik in Marokko ben kijk ik altijd uit naar dat ene allermooiste exemplaar. Zo vond ik bij één van de edelsmeden van Guelmim een prachtig uniek zilver exemplaar wat ik mijn vriendin Ellen cadeau heb gedaan voor haar goede zorgen voor onze poes tijdens mijn verblijf in Marokko. Een andere werkelijk bijzondere hand vond Maryam bij een klein juwelierswinkeltje in Guelmim. Deze was ingelegd met turkoois. Speciaal voor deze hand heb ik een collier ontworpen en gemaakt waar de hand prachtig tot zijn recht komt.
Nu ik een cursus zilversmeden doe ontstond het plan om eens zelf een khamsahand te maken van echt zilver. Het bleek een hele klus want zo eenvoudig is het niet om de hand zo gelijkmatig mogelijk uit te zagen. Ik heb eerst een hand getekend op papier en daarna overgrtrokken op een plaatje zilver. Toen ben ik gaan zagen. Het meest lastige was het om de binnenhand uit te zagen met al die priegelige hoekjes. Na het zagen had ik dan ook nog heel wat vijl- en schuurwerk. Daarna heb ik de hand gehamerd en gepolijst en was ik er eigenlijk heel tevreden over !


groetjes,

Conny

Zoals het klokje thuis tikt............

Op vrijdagmorgen om 10.00 uur werd ik gebeld door de secretaris generaal van de gemeente . Hij heeft een uitnodiging bestemd voor mij ontvangen van de vereniging Anagil (palmbomen) waaruit blijkt dat ik ben uitgenodigd als wethouder van sociale zaken cultuur en sport om de jaarlijkse bijeenkomst van Dichters bij te wonen. Deze bijeenkomst duurt 3 dagen en start nog dezelfde dag. Nogal laat vind ik maar ja, zo druk heb ik het nu ook weer niet op dit moment dus het geeft niet. Bovendien houd ik erg van poëzie dus wil ik er graag naar toe. Natuurlijk zeur ik nog wel even over het feit dat ik zo laat de uitnodiging krijg want je moet nooit laten merken dat je het niet druk hebt want voor je het weet stuurt de burgemeester je naar alle bijeenkomsten waar hij zelf geen tijd of zin in heeft.

Mijn zwager Rachid die raadslid is besloot om met mij mee te gaan naar de bijeenkomst die om 18.00 uur zou beginnen. Ik vond 18.00 uur wel een vreemde tijd omdat dit de gebedstijd is. “Houden ze daar dan geen rekening mee” vroeg ik aan Rachid. “als we iets organiseerden in Nederland hielden we daar altijd rekening mee zodat dat geen belemmering voor mensen zou vormen om te komen”. Rachid was hierover stomverbaasd en had moeite dit te geloven ! Nu wilde ik zelf graag nog even bidden maar was bang dat we te laat zouden komen. Rachid lachte me uit en zei; “we komen niet te laat, we zullen juist heel vroeg zijn, let maar op. Je hebt dus tijd genoeg”.

Daar aangekomen om 18.30 uur werden we welkom geheten door de voorzitter van de organiserende vereniging. Hij was zeer vereerd dat wij waren gekomen omdat veel genodigden het hadden laten afweten. Deze bijeenkomst viel namelijk samen met een andere belangrijke gebeurtenis; de herdenking van de groene mars ter bevrijding van de Sahara op 6 november 1975 waar de koning jaarlijks een toespraak houdt.
We waren zoals Rachid al had voorspeld aan de vroege kant maar ik heb nog steeds moeite met omschakelen. In Nederland hield ik me altijd heel strikt aan de afspraken en hier gaat dat toch een beetje anders. Ik moet leren functioneren in een cultuur waar men zegt : bhal 5 uur bhal 6 uur ( 5 uur is hetzelfde als 6 uur ). Dat valt niet mee want ik zelf houd ik er ook meer van om te houden aan afspraken. Voor de duidelijkheid vraag ik dan ook aan de voorzitter hoe laat het afgelopen zal zijn. “Rond 21.00 uur”, zegt hij.

We werden begeleid naar binnen waar we voorin op aparte stoelen mogen plaatsnemen . Maar waar zijn de dichters, deelnemers en gasten? Er zijn nog maar stuk of 10 mensen aanwezig. Ook de organisatoren zijn nog bezig met het één en andere te regelen. “En jij dacht dat je laat was” zei Rachid nog. Ja dus en het ergste vind ik nog dat de organisatoren nog niet klaar zijn om te beginnen. Maar ja, Bhal bhal hè ! Een van de organisatoren kwam nog even excuses maken maar je kunt dan ook niet eerlijk zeggen wat je denkt. Dus gewoon lachen en zeggen mashi moshkil ( geen probleem) . Rond 19.30 uur gaat het dan eindelijk van start. In het woord vooraf worden Rachid en ik nog een paar keer genoemd waarin we uitgebreid worden bedankt voor onze aanwezigheid. Dan mogen eindelijk de dichters het podium op om voor te dragen uit eigen werk. Sommigen bekend en sommigen nog onbekend. Niet alle dichters hebben ook al een bundel kunnen uitgeven. Meestal is het gebrek aan financiële middelen daarvan de oorzaak. De gedichten gaan over de meest uiteenlopende onderwerpen en de voordrachten zijn erg mooi afgewisseld met muziek. Maar ja, het zijn 10 dichters en allemaal nemen ze de tijd. En natuurlijk hun kans ! Hoewel ik het allemaal even prachtig vind is het ook wel erg uitputtend en duurt het maar voort. Het was natuurlijk al lang 21.00 uur geweest maar als gezicht van de gemeente kun je natuurlijk niet zomaar opstappen. ( geen punt hoor:bhal bhal....) En om 23.20 uur, nadat ik nog even commentaar had moeten geven voor televisie konden we dan eindelijk naar huis. De voorzitter smeekt me nog om absoluut niet de volgende bijeenkomst de volgende dag te vergeten om 16.00 uur. “Hoe laat is die afgelopen?” vraag ik, Hij lacht en zegt “18.00 uur, echt”. Ik beloof te komen maar zeg er wel gelijk bij dat ik maar kan tot 18.00 uur.

Op zaterdag stapte ik keurig op tijd het hotel binnen waar deze de volgende bijeenkomst zou worden gehouden. Ze hebben daar een zaal gehuurd waar veel jongeren aanwezig zijn die hebben meegedaan aan een wedstrijd voor poëzie. Wederom wordt er veel voorgelezen en voorgedragen en blijft het maar duren. Omdat het einde niet in zicht leek te komen stapte ik toch maar op 18.00 uur op op de voet gevolgd door de voorzitter die me liet beloven ook de volgende dag aanwezig te zullen zijn. “Om 18.00 uur begint het en het duur tot 21.00 uur, zei hij. Ik lach en vraag: “Zeker weten?”. Maar volgens hem kon dat niet mis want veel genodigden zouden nog ver moeten reizen om terug thuis te komen.

Nou mij kun je niet meer overtuigen van de Marokkaanse klok. Het is net of dat de klok hier altijd achter loopt of dat er niemand klok kan kijken ! Dus op zondag bedenk ik me dat zelfs een ezel zich niet tweemaal aan dezelfde steen stoot dus ik besluit een uurtje later te gaan. Oeps ! Als ik binnenstap zijn ze al begonnen. Pas ik me een keer aan en krijg ik dit. Maar niemand staat er raar van te kijken; geen punt, bhal bhal en zo is het ! Ik besluit om maar achterin te gaan zitten want ik wil niet storen en opvallen maar nee, de voorzitter komt naar me toe en begeleid me naar voren. Als wethouder moet je stoel comfortabel zijn en een plaatje achterin is zeker niet goed genoeg. Weer een lesje geleerd !

Na weer een lange zit mocht ik samen met andere vertegenwoordigers prijzen uitreiken aan de deelnemende dichters. Tussendoor werden nog veel gedichten voorgelezen afgewisseld met een muziekje, een praatje...... en het ging eindeloos door. Andere genodigde vertegenwoordigers wilden ook graag naar huis maar telkens werd ons medegedeeld dat het nog slechts 10 minuten zou duren. Inmiddels weet ik het; 10 minuten duren in Marokko een uur. Het is dus gewoon een kwestie van de tijd anders interpreteren; bhal bhal en zo is het !

Groetjes uit Marokko van Khadija

Even voorstellen........

Hallo, wij zijn Khadija Oudkhoul en Conny Bazen. Twee vriendinnen. Khadija woont in het uiterste zuiden van Marokko en Conny woont in het Brabantse Bergen op Zoom. Als collega's zijn wij lang geleden werkzaam geweest in het welzijnswerk van Bergen op Zoom en nu organiseren wij samen "ontdekkingsreizen" naar het uiterste zuiden van Marokko waar je nog echt kennis kunt maken met het authentieke Marokko. In onze weblog zullen wij regelmatig verslag doen van ons leven; Khadija over haar leven in de Saharastad Guelmim en Conny over haar leven in Bergen op Zoom. Wil je meer weten over onze reizen? Neem dan eens een kijkje op onze website: http://www.guelmimreizen.nl/

groetjes van Khadija en Conny